Τον τελευταίο καιρό θα έχετε δει άπειρους τίτλους που αναφέρονται στην περιβόητη "τράπεζα θεμάτων", στην "σφαγή" των μαθητών της Α λυκείου, στις πανελλαδικές εξετάσεις και γενικά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, που η πλειοψηφία της κοινωνίας και των ΜΜΕ το θυμούνται μόνο για ένα μήνα τον χρόνο, στην περίοδο των εξετάσεων δηλαδή. Το τι συμβαίνει καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς στα σχολεία δεν ενδιαφέρει ούτε τα ΜΜΕ, ούτε την κοινωνία, ούτε και μεγάλη μερίδα των μαθητών, των γονιών και τον καθηγητών. Συχνά στα κείμενα μου θα έχετε διαβάσει τις γκρίνιες μου για την κατάσταση, αλλά ποτέ δεν έχω κάτσει να γράψω μια εμπεριστατωμένη ανάλυση για την κατάσταση που επικρατεί στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Παρατηρώντας όμως, ότι ακόμα και εμένα που με ενδιαφέρει πολύ το θέμα, με κουράζουν αφάνταστα οι τεράστιες αναλύσεις άλλων, θα προσπαθήσω να μη πλατειάσω, απλά αναφέροντας κάποιες σκέψεις μου, με κάποια παραδείγματα, ώστε να μπορέσετε εσείς να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.
[Τελικά δεν τα κατάφερα, και το έγραψα το σεντονάκι μου...]
[Τελικά δεν τα κατάφερα, και το έγραψα το σεντονάκι μου...]
* Η μάθηση, όπως και η άσκηση, δεν είναι εύκολη. Θέλει κόπο. Όπως δεν γίνεται να φτιάξει κάποιος σώμα καθιστός, έτσι δεν γίνεται κάποιος να εκπαιδευτεί χωρίς να κοπιάσει. Όσο και να μη μας αρέσει, αν θέλουμε να διδάξουμε κάτι πρέπει να έχουμε συγκεκριμένους στόχους και να θέσουμε συγκεκριμένα όρια. Όπως δεν αφήνουν οι (καλοί) γονείς τα παιδιά τους να τρώνε ότι θέλουν όποτε θέλουν, έτσι και οι δάσκαλοι δεν πρέπει να αφήνουν τα παιδιά να καθορίζουν μόνα το πρόγραμμα τους. Για να θέσεις όμως σωστό πρόγραμμα ως δάσκαλος, πρέπει να ξέρεις το αντικείμενο σου, να σου αρέσει αυτό που κάνεις και να έχεις την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται πιστεύοντας ότι αυτό που κάνεις είναι σωστό. Δυστυχώς αρκετοί συνάδελφοι δεν τα έχουν αυτά, κάνουν διεκπαιραιωτικά τη "δουλειά" τους, βλέπουν τα παιδιά να υποφέρουν και τελικά υποκύπτουν στην θέληση όλων για ευκολία, χαλαρότητα και χάσιμο χρόνου.
* Το παλιό σύστημα προαγωγής των μαθητών στο λύκειο ήθελε αλλαγή γιατί απλά δημιουργούσε στρατιές αγράμματων παιδιών. Σας εξηγώ με παράδειγμα. Στην Α λυκείου (μέχρι πέρσι) για να περάσει ένα παιδί, απλά έπρεπε να βγάλει μέσο όρο όλων των μαθημάτων 9,5. Ο μέσος όρος υπολογίζεται από τις βαθμολογίες 7 μαθημάτων: Θρησκευτικά, Ξένη Γλώσσα, Ερευνητική Εργασία, Ιστορία, Μαθηματικά (Άλγεβρα, Γεωμετρία), Γλώσσα (Αρχαία, Νέα, Λογοτεχνία) και Φυσικές Επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία). Προσέξτε μια μικρή λεπτομέρεια εδώ. Στα μαθήματα με κλάδους που διδάσκονται χωριστά βγαίνει ένας μέσος όρος που υπολογίζεται στον τελικό. Για παράδειγμα μαθητής με τρία 8ρια στη Φυσική, στη Χημεία και στη Βιολογία, έχει ένα 8ρι στον υπολογισμό του μέσου όρου. Πιο λιανά ακόμα. Ένας βαθμός στα Θρησκευτικά ή στην Ξένη γλώσσα μετρά το τριπλάσιο απ' ότι ένας βαθμός στη Φυσική ή στα Νέα Ελληνικά.
Δείτε αυτό το παράδειγμα ενός μαθητή που με το παλιό σύστημα προαγόταν. Σας τονίζω ότι πρακτικά δεν γίνεται να βάλεις δυο 8ρια στα τετράμηνα γιατί θα σου την πέσουν τόσο άσχημα γονείς, διευθυντές και σύμβουλοι που θα βρεις τον μπελά σου. Άρα οι βαθμοί στα τετράμηνα αρχίζουν από το 9 (για μας τους κακούς και από το 10-11 για τους άλλους). Και αν σκεφτείτε ότι κάποια μαθήματα παραδοσιακά είναι η "ώρα του παιδιού" και μπαίνουν βαθμοί αβέρτα, καταλαβαίνετε το πόσο δύσκολο ήταν να μη περάσει κάποιος την τάξη. Φέτος έδωσα απολυτήριο σε μαθήτρια που τρία χρόνια δεν πέρασε ΟΥΤΕ ΕΝΑ μάθημα Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, Αλγεβρας, Γεωμετρίας, Ιστορίας και Αρχαίων. Σύμφωνα με όσους ουρλιάζουν για τη φετινή "σφαγή", αυτό το σύστημα ήταν δίκαιο. Με το παλιό σύστημα, τα παιδιά που ήθελαν απλά να πάρουν ένα απολυτήριο, και δεν ήθελαν να σπουδάσουν, ήξεραν ότι θα το πάρουν χωρίς κανένα κόπο, άρα γιατί να κοπιάσουν; Εσάς αν σας έλεγαν "θα πάρετε το μισθό σας είτε πάτε στη δουλειά, είτε όχι" θα πηγαίνατε; Το παλιό σύστημα, η γνώμη μου είναι ότι, οδηγούσε και στην αμάθεια και στην απαξίωση της έννοιας της προσπάθειας και της εκπλήρωσης στόχων. Όπως μου έχουν πει πολλές φορές μαθητές κατάμουτρα "Γιατί να διαβάσω, αφού το βαριέμαι το μάθημα, και θα περάσω με τον μέσο όρο;". Ακόμα και με αυτό το σύστημα όμως υπήρχαν παιδιά που έμεναν και άλλα που για να περάσουν γίνονταν αλλαγές στη βαθμολογία την τελευταία στιγμή. Γιατί όμως υπάρχουν αποτυχίες σε ένα φαινομενικά εύκολο σύστημα; Η απάντηση δίνεται στην επόμενη σκέψη.
*Το σχολείο είναι κουραστικό, βαρετό, δύσκολο και σε μεγάλο βαθμό ταξικό. Από το δημοτικό υπάρχει μεγάλη δυσκολία των μαθητών στο να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη η βοήθεια των παιδιών από τους γονείς ή από άλλους. Αν ο γονιός δεν μπορεί, δεν θέλει ή δεν έχει τον χρόνο να κάτσει να διαβάσει το παιδί του και το αφήσει μόνο του αυτό εύκολα θα "χάσει την μπάλα" και μετά από κάποια χρόνια δεν θα καταλαβαίνει ότι και αν γίνεται μέσα στην τάξη, όσο και αν προσπαθεί ο δάσκαλος του γιατί δεν θα ξέρει βασικές έννοιες. Λόγω αυτής της κατάστασης όσο περνούν τα χρόνια αυξάνεται η ψαλίδα μεταξύ "καλών" και "κακών" με αποτέλεσμα στις τάξεις να μην υπάρχουν μέτριοι μαθητές, απλά κάποιοι που ανταποκρίνονται και οι λεγόμενοι "τουρίστες". Αναγκαστικά αυτό οδηγεί τους διδάσκοντες να ρίξουν το επίπεδο της διδασκαλίας τους, χωρίς όμως να κερδίζουν κάτι οι μαθητές χαμηλής επίδοσης και απλά κάνουν πιο εύκολη την αριστεία για τους υπόλοιπους. Ειδικά σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών υπάρχουν απλά μέτριοι μαθητές που είναι συνεχώς αριστούχοι γιατί απλά δεν υπάρχει συναγωνισμός. Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος δηλαδή.
*Στο γυμνάσιο υπάρχουν πάρα πολλά αντικείμενα αρκετά αυξημένης δυσκολίας, και για να προαχθεί ένας μαθητής, πρέπει να περάσει το κάθε μάθημα ξεχωριστά. Σε αρκετές περιπτώσεις, στο γυμνάσιο φτάνουν παιδιά που δεν έχουν βασικότατες γνώσεις (γραφή, ανάγνωση, αριθμητικές πράξεις) και εκεί και είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανταπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις ενώ παράλληλα καλύπτουν τα κενά τους. Επίσης υπάρχει μεγάλη, (ως πολύ μεγάλη) πίεση στους διδάσκοντες να μην "αφήνουν" κανέναν. Μόνο αν το ζήσει κάποιος μπορεί να καταλάβει πόσο μπορεί να δυσκολέψει η ζωή ενός διδάσκοντα αν αποφασίσει να βάλει αντικειμενικές βαθμολογίες και απορρίψει κάποιους. Και επειδή πλέον το επάγγελμα είναι και κακοπληρωμένο και χωρίς κανένα κύρος, ελάχιστοι έχουν την δύναμη και τη διάθεση να τσακώνονται συνεχώς γι' αυτό που θεωρούν αυτονόητο, και υποκύπτουν. Βάζουν για παράδειγμα υψηλούς βαθμούς στα προφορικά (που δεν ελέγχονται από κανέναν) ώστε ακόμα και αν κάποιο παιδί δώσει λευκή κόλλα στο τέλος να περνά. Αντί να υπάρξει ένας εξορθολογισμός των αντικειμένων που διδάσκονται στο γυμνάσιο, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν λίγα και βασικά πράγματα, η πολιτεία απλά εντάσσει πάρα πολλές εξωδιδακτικές ασχολίες που θα κάνουν την παραμονή των παιδιών στο σχολείο πιο ευχάριστη (π.χ. εκδρομές, ομιλίες, αγώνες, "καινοτόμες δράσεις" κ.α.) που αν και πολλές φορές είναι απαραίτητες, γίνονται χωρίς κανένα σχεδιασμό και χωρίς καμία φειδώ με αποτέλεσμα να μετατίθεται η διδασκαλία των δύσκολων μαθημάτων στο φροντιστήριο. Ακόμα και αν ο καθηγητής έχει όλη την καλή διάθεση και τη δυνατότητα, πολλές φορές δεν μπορεί να βοηθήσει μαθητές που δεν πάνε φροντιστήριο γιατί δεν έχει τον απαραίτητο χρόνο (π.χ. το μάθημα της Χημείας στο γυμνάσιο γίνεται μία ώρα την εβδομάδα, δηλαδή 40-45 λεπτά αν γίνεται πρώτες ώρες και 30-35 αν γίνεται τελευταίες, και μέσα σε αυτό τον χρόνο είναι αδύνατο να μεταδοθούν στα παιδιά βασικές γνώσεις, αν υπολογίσουμε τον αριθμό των ωρών που χάνονται για όλες τις εξωδιδακτικές ασχολίες).
*Την επίδοση των διδασκόντων επηρεάζουν και άλλοι παράγοντες που χωρίς να είναι ιδιαίτερα γνωστοί δημιουργούν αρκετά προβλήματα. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καθηγητών που είναι "στη διάθεση" της υπηρεσίας και κάθε χρόνο τοποθετούνται σε διαφορετικά σχολεία ανάλογα με τις ανάγκες. Αυτό επηρεάζει την απόδοση τους γιατί δεν μπορούν να κάνουν κινήσεις εκπαιδευτικής επένδυσης. Εγώ για παράδειγμα είμαι τρία χρόνια στο ίδιο σχολείο και φέτος βλέπω σημαντικά αποτελέσματα που βασίζονται σε έναν συγκεκριμένο προγραμματισμό. Αυτό δεν θα μπορούσα με τίποτα να το πετύχω αν άλλαζα σχολείο κάθε χρόνο. Επίσης αυτό δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στους καθηγητές συγκεκριμένων επαρχιακών νομών. Για παράδειγμα στην Κορινθία κάποιος που είναι "στη διάθεση" μπορεί να βρεθεί από τους Αγίους Θεοδώρους μέχρι τη Γκούρα. Αυτό καθιστά ιδιαίτερα προβληματικό οποιονδήποτε προγραμματισμό (από οικογενειακό μέχρι στέγασης). Για παράδειγμα, κάποιος που δουλεύει στους Αγίους Θεοδώρους, μπορεί να πηγαινοέρχεται καθημερινά από Αθήνα, αν όμως μειωθεί το δυναμικό του σχολείου και δεν συμπληρώνει το ωράριο του θα πρέπει να το συμπληρώσει κάπου αλλού από μακριά ως πολύ μακριά. Άρα είναι στο συμφέρον του να μη μένουν μαθητές στο σχολείο του και πάνε στο ΕΠΑΛ, γιατί παίζει να τον τρέχουν. Εγώ προσωπικά δεν σκέφτομαι έτσι (αλλά τελείως αντίθετα), αλλά κατανοώ τους συναδέλφους που το κάνουν. Τι να πεις για παράδειγμα σε συγκεκριμένη συνάδελφο που δίδασκε φέτος σε 6 (ΕΞΙ!) σχολεία σε όλο το νόμο, ενώ πηγαινοερχόταν καθημερινά από Αθήνα γιατί εκεί ήταν η οικογένεια της; Με τι κουράγιο αυτή να κάνει τις απαραίτητες συγκρούσεις που χρειάζονται με όλους, για να κάνει τη δουλειά της; Το ξαναλέω, μάθηση χωρίς σύγκρουση δεν γίνεται. Εγώ είμαι 5 χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση και ακόμα έχω κουράγια να συγκρούομαι συνεχώς, αλλά αυτό εννοείται πως με επηρεάζει και δεν έχω ιδέα το τι θα μπορώ να κάνω σε μερικά χρόνια ή το πόσο θα μου έχει τσακίσει το νευρικό σύστημα η άποψη μου για το πως πρέπει να λειτουργεί ένα σχολείο.
*Γυρνάμε στο νέο σύστημα προαγωγής των μαθητών στο λύκειο. Ας αφήσουμε λίγο την "τράπεζα θεμάτων" γιατί αυτή στην πραγματικότητα δεν έπαιξε τόσο μεγάλο ρόλο, όσο η αλλαγή στον τρόπο προαγωγής. Στην Α λυκείου, στα μαθήματα που σας έγραψα παραπάνω, έβαλαν στον υπολογισμό του μέσου όρου και την Φυσική Αγωγή (άλλο ένα 20ρι δηλαδή) και αύξησαν τον μέσο όρο προβιβασμού από 9,5 σε 10. Πλέον αν κάποιος δεν πιάνει 10 μέσο όρο, μένει απευθείας στην ίδια τάξη. Αλλά αυτό καταλαβαίνετε ότι απλά δεν γίνεται. Δεν σας κάνω πλάκα, είδα περιπτώσεις αναλφάβητων (χωρίς να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση δηλαδή, το τονίζω) στην Α λυκείου να πιάνουν το 10. Το πως έφτασαν εκεί είναι άλλο θέμα. Η μεγάλη αλλαγή είναι ότι το υπουργείο είπε στην αρχή της χρονιάς "αν κάποιος μαθητής περνά με το μέσο όρο, αλλά δεν έχει βαθμό τουλάχιστο 10 στα μαθήματα της γλώσσας και των μαθηματικών και 8 σε όλα τα άλλα, να εξετάζεται το Σεπτέμβρη σε όσα υστερεί". Αν μείνουμε εκεί εγώ συμφωνώ απόλυτα, όχι γιατί είμαι ο δρεπάνης που θέλουν να κοπούν τα παιδιά, αλλά επειδή γνωρίζοντας την σημερινή κατάσταση στα σχολεία, και το πόσο βοηθούν οι καθηγητές στη βαθμολογία, δηλώνω ότι αν κάποιο παιδί δεν τα καταφέρνει να προαχθεί με αυτούς τους όρους, καλό είναι να στραφεί προς την τεχνική εκπαίδευση, η οποία εννοείται ότι θέλει πλήρη αναδιοργάνωση. Η τεχνική εκπαίδευση κανονικά θα έπρεπε να είναι ένα βασικό κομμάτι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διότι μπορεί να δώσει βασικές γνώσεις στους μαθητές, σε συνδυασμό με τις ειδικές τεχνικές που θα τους οδηγήσουν στην απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Δυστυχώς, η τεχνική εκπαίδευση στη χώρα είναι τελείως υποβαθμισμένη, και τα τεχνικά λύκεια (ΕΠΑΛ) πολλές φορές απλά καταντούν πάρκινγκ εφήβων με μαθησιακά και κοινωνικά προβλήματα για 3 χρόνια, μέχρι να τους δοθεί χαριστικά ένα απολυτήριο χωρίς κανένα αντίκρυσμα.
* Σειρά έχει το πως το υπουργείο κατάφερε να καταστρέψει αυτή τη χρονιά με τις ανοργάνωτες, σπασμωδικές και τελικά αστείες κινήσεις του κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Παράλληλα με την αλλαγή στον τρόπο προαγωγής, είπαν ότι στις τελικές εξετάσεις τα μισά θέματα θα τα βάλει ο διδάσκοντας καθηγητής και τα μισά το υπουργείο. Και πάμε τώρα στο πρακτικό κομμάτι. Μέχρι τώρα σε κάθε μάθημα το υπουργείο όριζε μια διδακτέα ύλη η οποία δεν ήταν υποχρεωτικό να καλυφθεί όλη, αλλά τουλάχιστο η μισή, ενώ αν κάποιος την έβγαζε όλη τον υποχρέωναν στις τελικές εξετάσεις να ορίσει ως εξεταστέα το 50-75% αυτής. Με το που άκουσα εγώ για την τράπεζα θεμάτων κάνω ερώτηση στον σύμβουλο της ειδικότητας σε συνάντηση που είχαμε όλοι οι καθηγητές του νομού. "Αφού το 25% της ύλης που βγάζω έξω, το επιλέγω εγώ, πως το υπουργείο θα ξέρει τι έχω επιλέξει ώστε να μου στείλει θέματα με βάση αυτό;" Η απάντηση ήταν ότι δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει, αλλά να είμαστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο δυνατό σενάριο, δηλαδή η εξεταστέα ύλη να είναι όλη η διδακτέα. Κάνω λοιπόν δεύτερη ερώτηση "Σε σχολεία που υπάρχουν ελλείψεις καθηγητών (π.χ. στο δικό μου ο Φυσικός ήρθε Νοέμβρη και η Βιολόγος Δεκέμβρη!) πως θα καλυφθεί η ύλη όταν δεν θα γίνουν οι απαιτούμενες ώρες διδασκαλίας;" Πάλι καμιά επίσημη απάντηση, αλλά ανεπίσημα ήταν "βρείτε ένα τρόπο να τη βγάλετε". Πρακτικά δηλαδή σε πάρα πολλά σχολεία η ύλη βγήκε από βιαστικά ως τελείως προσχηματικά. Βλέποντας αυτό το χάλι, στη διάρκεια της χρονιάς το υπουργείο αποφασίζει να μειώσει την ύλη σε κάποια μαθήματα, που όμως σε κάποιες περιπτώσεις αφορούσαν κομμάτια που ήδη είχαν διδαχθεί. Μετά ρωτούσαμε πότε θα είναι έτοιμη αυτή η "τράπεζα θεμάτων" για να δούμε το ύφος τους και να προετοιμάσουμε κατάλληλα τα παιδιά, αλλά αυτή αργούσε να γίνει. Πέρασε το Πάσχα και ακόμα δεν είχαμε δει τίποτα. Προσπαθούσε πρακτικά το υπουργείο να τη φτιάξει τελευταία στιγμή (πιθανό για να μπορεί να απορροφήσει τα λεφτά του ΕΣΠΑ που είχαν εγκριθεί γι' αυτή). Τονίζω ότι μέσα στη διάρκεια της χρονιάς οι σύμβουλοι των ειδικοτήτων πρακτικά δεν είχαν ουσιαστική ενημέρωση και ο καθένας έλεγε ότι ήθελε (π.χ. άλλος συμβούλευε να γίνεται η διδασκαλία χαλαρά γιατί με τίποτα δεν είναι δυνατό να προλάβει το υπουργείο να εφαρμόσει αυτά που λέει, και άλλος έλεγε να τρέχουμε πανικόβλητοι για να καλύψουμε κάθε μικρή λεπτομέρεια). Τελικά όταν ανακοινώθηκε επίσημα ότι η εξεταστέα ύλη θα είναι όλη η (θεωρητικά) διδακτέα, βρέθηκαν καθηγητές και μαθητές να μην ξέρουν τι να πρωτοκαλύψουν. Στο σχολείο πρωτοστάτησα σε ομηρικές μάχες με τη διεύθυνση για τις ώρες που χάνονται για τις εξωδιδακτικές δραστηριότητες (οι οποίες δίνουν πολλούς πόντους στην αξιολόγηση των διευθυντών), οι οποίες μείωναν δραματικά τον διαθέσιμο χρόνο για τη σωστή προετοιμασία των μαθητών (ειδικά λόγω των ελλείψεων των καθηγητών που σας ανάφερα πριν). Τελικά άκουσα ατάκες του στυλ "δεν θα μου κάνεις το σχολείο μου φροντιστήριο" μεταξύ άλλων, δέχτηκα απειλές, βρήκα ελάχιστη συμπαράσταση και τελικά βρέθηκα να φωνάζω σαν τον τρελό του χωριού απλά καταφέρνοντας να γίνω γραφικός.
*Ανακοινώνονται τα θέματα που θα υπάρχουν στην τράπεζα θεμάτων, τρεις μέρες πριν την έναρξη των εξετάσεων (ενώ λίγες μέρες πριν κάποιοι σύμβουλοι μας έλεγαν ότι δεν θα ανακοινωθούν καθόλου). Πανικός στα φροντιστήρια να προλάβουν να καλύψουν ότι μπορούν. Πανικός και σε εμάς που προσπαθούσαμε να εξετάσουμε όλα τα θέματα, για να δούμε αν έχουμε προετοιμάσει κατάλληλα στα παιδιά. Στο μάθημα μου (χημεία) βρήκαμε και θέματα που για να απαντηθούν χρειάζονταν δεδομένα που τα παιδιά δεν έπρεπε να έχουν απομνημονεύσει, αλλά ευτυχώς ήρθε οδηγία (τελευταία στιγμή φυσικά) που έλεγε ότι αν κληρωθεί κάποιο από αυτά τα θέματα, να δίνουμε τα δεδομένα αυτά στα παιδιά εμείς.
* Τελικά γίνονται οι εξετάσεις. Πολλοί καθηγητές επειδή ήξεραν το τι θα γίνει πρακτικά έδωσαν στους μαθητές τα μισά θέματα (τα δικά τους), ενώ άλλοι στη διάρκεια των διευκρινήσεων έδιναν τις απαντήσεις των θεμάτων που κληρώθηκαν. Κάποιοι άλλοι πήγαν με το "σταυρό στο χέρι" και ακολούθησαν τη νόμιμη διαδικασία. Παρωδία εξετάσεων δηλαδή. Αυτό όμως γινόταν πάντα στα σχολεία και δεν καθόρισε την βαθμολογία των μαθητών. Με "τράπεζα θεμάτων" ή χωρίς, πάντα ο καθηγητής, αν θέλει μπορεί να παρέμβει στην εξέταση. Άρχισαν να βγαίνουν τα πρώτα αποτελέσματα και το υπουργείο συνειδητοποιεί ότι μένουν πολλά παιδιά και θα υπάρξουν αντιδράσεις. Κάνω μια παρένθεση εδώ, για να πω ότι φέτος υποχρεώθηκαν όλα τα σχολεία να κάνουν όλες τις γραφειοκρατικές δουλειές τους μέσω ενός νέου ηλεκτρονικού συστήματος (το περιβόητο myschool) που συνδέει online, το υπουργείο με κάθε σχολείο ώστε να γνωρίζει τα πάντα για κάθε καθηγητή και μαθητή. Γι' αυτό το σύστημα σίγουρα σπαταλήθηκε ένα σημαντικότατο ποσό, αλλά στην διάρκεια των εξετάσεων (όταν όλα τα σχολεία το χρησιμοποιούσαν ταυτόχρονα για να περάσουν τις βαθμολογίες των εξετάσεων), αυτό κατέρρευσε με αποτέλεσμα να μη μπορεί να γίνει δουλειά. Σε άλλα σχολεία η δουλειά έγινε βράδυ και από το σπίτι κάποιων καθηγητών, σε άλλα σχολεία όλοι οι καθηγητές πήγαν και το απόγευμα, και σε άλλα περίμεναν μετά το μεσημέρι μέχρι να αποσυμφορηθεί το σύστημα για να κάνουν τη δουλειά τους. Μαγική οργάνωση δηλαδή... Αφού περάστηκαν οι βαθμοί, και άρχισαν να βγαίνουν τα πρώτα αποτελέσματα έρχεται διαταγή από το υπουργείο να τα ξαναβγάλουμε. Είπαν "αντί σε κάθε κλάδο του μαθήματος των φυσικών επιστημών να χρειάζεται ο μαθητής βαθμολογία 8, να χρειάζεται ο μέσος όρος των τριών μαθημάτων να είναι 8. Δηλαδή αν κάποιος είχε 6 χημεία, 6 φυσική και 12 βιολογία, περνούσε. Ξαναβγάζουμε τα αποτελέσματα, ενώ παράλληλα το υπουργείο διαρρέει στον τύπο, ότι η σχολική αποτυχία βασίζεται "σε λάθος αλγόριθμο διόρθωσης των γραπτών από τους καθηγητές". Τι σημαίνει "αλγόριθμος διόρθωσης"; Κανείς δεν ξέρει και κανείς δεν κατάλαβε. Όμως ο μέσος θεατής των ειδήσεων κατάλαβε, ότι κάτι κακό έκαναν οι καθηγητές που διορθώνουν τα γραπτά και έκοψαν τα παιδιά. Δεν κάνω πλάκα, ήρθε κόσμος και μας επιτέθηκε γιατί διορθώνουμε τα γραπτά με "λάθος αλγόριθμο"! Πάλι όμως έμεναν αρκετά. Νέα διαταγή του υπουργείου, την τελευταία μέρα του σχολικού έτους (4 Ιουλίου!). "Και στα μαθήματα της γλώσσας και των μαθηματικών, δεν χρειάζεται ο μαθητής να έχει 10 στο κάθε ένα μάθημα ξεχωριστά, αλλά αρκεί ο μέσος όρος τους να είναι 10". Πάλι βγάλαμε νέα αποτελέσματα τελευταία στιγμή, μειώνοντας τελικά σημαντικά τον αριθμό των μεταξεταστέων μαθητών. Παράλληλα, επειδή πολλά σχολεία είχαν προβλέψει την κατάσταση υπήρχε άτυπη εντολή στους καθηγητές, για υψηλές βαθμολογίες στα τετράμηνα και χαλαρή διόρθωση των γραπτών. Πάλι όμως ένα ποσοστό 20-30% των μαθητών της Α λυκείου θα εξεταστεί τον Σεπτέμβρη. Τουλάχιστο τα μισά παιδιά από αυτά είναι πρακτικά αναλφάβητα. Είναι κλασικό παράδειγμα που κάνω συνεχώς, αλλά ισχύει. Αν βάλουμε όλα τα παιδιά που παίρνουν απολυτήριο λυκείου να κάνουν μια διαίρεση ή να υπολογίσουν έναν ποσοστό, ή να γράψουν μία πρόταση χωρίς ορθογραφικά λάθη θα είναι εντυπωσιακά υψηλό το ποσοστό των μαθητών που δεν θα τα καταφέρουν. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
*Έλεγα να γράψω κάποιες λεπτομέρειες και για τις πανελλήνιες εξετάσεις, αλλά δεν θα σας κουράσω άλλο. Απλά θα δηλώσω την άποψη μου. Θέλω να ΜΗΝ μετράει καθόλου η βαθμολογία στις τρεις τάξεις του λυκείου στην είσοδο στα πανεπιστήμια, γιατί βασίζεται σε υποκειμενικά κριτήρια. Θέλω τα πανεπιστήμια να καθορίζουν μόνα τους, και τον αριθμό των εισακτέων και τον τρόπο εισαγωγής τους (για παράδειγμα εξέταση σε συγκεκριμένα μαθήματα, προσωπική συνέντευξη, προπαρασκευαστικά μαθήματα ή ότι άλλο θέλουν αυτά). Αυτή τη στιγμή η διαδικασία διεξαγωγής των πανελλήνιων εξετάσεων, είναι από τα λίγα πράγματα που λειτουργούν σωστά, αξιόπιστα και βάση προγράμματος. Το πρόβλημα πολλές φορές όμως βασίζεται στην επιλογή των θεμάτων των εξετάσεων. Με τις σημερινές πανελλήνιες ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ να περάσει μαθητής που δεν έχει δουλέψει και δεν έχει συγκεκριμένες δυνατότητες, δυστυχώς όμως ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ μαθητές που και δούλεψαν και δυνατότητες έχουν το σύστημα τους πετά έξω για πολλούς λόγους που θέλουν ιδιαίτερη ανάλυση.
*Τέλος όσοι παρακολουθείτε τε ΜΜΕ γύρω από τα εκπαιδευτικά θέματα, θα ακούτε δύο απόψεις. Αυτή κάποιων που θέλουν τα πράγματα να μείνουν ακριβώς όπως είναι, γιατί προφανώς τους βολεύει και τους αρέσει αυτό που κυριαρχεί, και αυτή ενός ανοργάνωτου και ανίκανου υπουργείου, που κάνει αλλαγές χωρίς κανένα νόημα και πλάνο, για να τις πάρει πίσω μετά από λίγο καιρό απαξιώνοντας συνεχώς τις ικανότητες και την δουλειά των εργαζομένων του. Ως άνθρωπος που με ενδιαφέρει η εκπαίδευση, βλέπω ελάχιστο κόσμο να ασχολείται πραγματικά με το πως θα γίνει αυτή καλύτερη. Γι' αυτό δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για το μέλλον. Γι' αυτό λέω πως δεν υπάρχει ελπίδα συνολική, αλλά μόνο για κάποιους. Αλλά τώρα που μπήκα στον χορό δεν γίνεται να βγω. Μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω, πλέον ξέρω ότι το κάνω αρκετά καλά και ελπίζω να αντέξω ψυχολογικά και σωματικά να συγκρούομαι συνεχώς για να πετύχω αυτό που θέλω. Το οποίο ίσως να είναι και λάθος, αλλά μέχρι τώρα κανείς δεν έχει έρθει με επιχειρήματα να μου αποδείξει ότι η δικιά του άποψη για την εκπαίδευση είναι καλύτερη από τη δικιά μου, απλά εκμεταλλεύεται την θέση ή την δύναμη του για να επιβάλει αυτό που θέλει. Τελικά τα καταφέρνει, αλλά μπορώ να παραμυθιάζω τον εαυτό μου, ότι κάτι πέτυχα. Ευτυχώς έχω πολλούς τρόπους αποσυμπίεσης που βοηθούν. Και φυσικά το βλογ είναι ένας από αυτούς.
Καλό τέτοιο, καλές βουτιές, και να προσέχετε τις τσούχτρες (όλων των ειδών).
Δείτε αυτό το παράδειγμα ενός μαθητή που με το παλιό σύστημα προαγόταν. Σας τονίζω ότι πρακτικά δεν γίνεται να βάλεις δυο 8ρια στα τετράμηνα γιατί θα σου την πέσουν τόσο άσχημα γονείς, διευθυντές και σύμβουλοι που θα βρεις τον μπελά σου. Άρα οι βαθμοί στα τετράμηνα αρχίζουν από το 9 (για μας τους κακούς και από το 10-11 για τους άλλους). Και αν σκεφτείτε ότι κάποια μαθήματα παραδοσιακά είναι η "ώρα του παιδιού" και μπαίνουν βαθμοί αβέρτα, καταλαβαίνετε το πόσο δύσκολο ήταν να μη περάσει κάποιος την τάξη. Φέτος έδωσα απολυτήριο σε μαθήτρια που τρία χρόνια δεν πέρασε ΟΥΤΕ ΕΝΑ μάθημα Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, Αλγεβρας, Γεωμετρίας, Ιστορίας και Αρχαίων. Σύμφωνα με όσους ουρλιάζουν για τη φετινή "σφαγή", αυτό το σύστημα ήταν δίκαιο. Με το παλιό σύστημα, τα παιδιά που ήθελαν απλά να πάρουν ένα απολυτήριο, και δεν ήθελαν να σπουδάσουν, ήξεραν ότι θα το πάρουν χωρίς κανένα κόπο, άρα γιατί να κοπιάσουν; Εσάς αν σας έλεγαν "θα πάρετε το μισθό σας είτε πάτε στη δουλειά, είτε όχι" θα πηγαίνατε; Το παλιό σύστημα, η γνώμη μου είναι ότι, οδηγούσε και στην αμάθεια και στην απαξίωση της έννοιας της προσπάθειας και της εκπλήρωσης στόχων. Όπως μου έχουν πει πολλές φορές μαθητές κατάμουτρα "Γιατί να διαβάσω, αφού το βαριέμαι το μάθημα, και θα περάσω με τον μέσο όρο;". Ακόμα και με αυτό το σύστημα όμως υπήρχαν παιδιά που έμεναν και άλλα που για να περάσουν γίνονταν αλλαγές στη βαθμολογία την τελευταία στιγμή. Γιατί όμως υπάρχουν αποτυχίες σε ένα φαινομενικά εύκολο σύστημα; Η απάντηση δίνεται στην επόμενη σκέψη.
*Το σχολείο είναι κουραστικό, βαρετό, δύσκολο και σε μεγάλο βαθμό ταξικό. Από το δημοτικό υπάρχει μεγάλη δυσκολία των μαθητών στο να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη η βοήθεια των παιδιών από τους γονείς ή από άλλους. Αν ο γονιός δεν μπορεί, δεν θέλει ή δεν έχει τον χρόνο να κάτσει να διαβάσει το παιδί του και το αφήσει μόνο του αυτό εύκολα θα "χάσει την μπάλα" και μετά από κάποια χρόνια δεν θα καταλαβαίνει ότι και αν γίνεται μέσα στην τάξη, όσο και αν προσπαθεί ο δάσκαλος του γιατί δεν θα ξέρει βασικές έννοιες. Λόγω αυτής της κατάστασης όσο περνούν τα χρόνια αυξάνεται η ψαλίδα μεταξύ "καλών" και "κακών" με αποτέλεσμα στις τάξεις να μην υπάρχουν μέτριοι μαθητές, απλά κάποιοι που ανταποκρίνονται και οι λεγόμενοι "τουρίστες". Αναγκαστικά αυτό οδηγεί τους διδάσκοντες να ρίξουν το επίπεδο της διδασκαλίας τους, χωρίς όμως να κερδίζουν κάτι οι μαθητές χαμηλής επίδοσης και απλά κάνουν πιο εύκολη την αριστεία για τους υπόλοιπους. Ειδικά σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών υπάρχουν απλά μέτριοι μαθητές που είναι συνεχώς αριστούχοι γιατί απλά δεν υπάρχει συναγωνισμός. Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος δηλαδή.
*Στο γυμνάσιο υπάρχουν πάρα πολλά αντικείμενα αρκετά αυξημένης δυσκολίας, και για να προαχθεί ένας μαθητής, πρέπει να περάσει το κάθε μάθημα ξεχωριστά. Σε αρκετές περιπτώσεις, στο γυμνάσιο φτάνουν παιδιά που δεν έχουν βασικότατες γνώσεις (γραφή, ανάγνωση, αριθμητικές πράξεις) και εκεί και είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανταπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις ενώ παράλληλα καλύπτουν τα κενά τους. Επίσης υπάρχει μεγάλη, (ως πολύ μεγάλη) πίεση στους διδάσκοντες να μην "αφήνουν" κανέναν. Μόνο αν το ζήσει κάποιος μπορεί να καταλάβει πόσο μπορεί να δυσκολέψει η ζωή ενός διδάσκοντα αν αποφασίσει να βάλει αντικειμενικές βαθμολογίες και απορρίψει κάποιους. Και επειδή πλέον το επάγγελμα είναι και κακοπληρωμένο και χωρίς κανένα κύρος, ελάχιστοι έχουν την δύναμη και τη διάθεση να τσακώνονται συνεχώς γι' αυτό που θεωρούν αυτονόητο, και υποκύπτουν. Βάζουν για παράδειγμα υψηλούς βαθμούς στα προφορικά (που δεν ελέγχονται από κανέναν) ώστε ακόμα και αν κάποιο παιδί δώσει λευκή κόλλα στο τέλος να περνά. Αντί να υπάρξει ένας εξορθολογισμός των αντικειμένων που διδάσκονται στο γυμνάσιο, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν λίγα και βασικά πράγματα, η πολιτεία απλά εντάσσει πάρα πολλές εξωδιδακτικές ασχολίες που θα κάνουν την παραμονή των παιδιών στο σχολείο πιο ευχάριστη (π.χ. εκδρομές, ομιλίες, αγώνες, "καινοτόμες δράσεις" κ.α.) που αν και πολλές φορές είναι απαραίτητες, γίνονται χωρίς κανένα σχεδιασμό και χωρίς καμία φειδώ με αποτέλεσμα να μετατίθεται η διδασκαλία των δύσκολων μαθημάτων στο φροντιστήριο. Ακόμα και αν ο καθηγητής έχει όλη την καλή διάθεση και τη δυνατότητα, πολλές φορές δεν μπορεί να βοηθήσει μαθητές που δεν πάνε φροντιστήριο γιατί δεν έχει τον απαραίτητο χρόνο (π.χ. το μάθημα της Χημείας στο γυμνάσιο γίνεται μία ώρα την εβδομάδα, δηλαδή 40-45 λεπτά αν γίνεται πρώτες ώρες και 30-35 αν γίνεται τελευταίες, και μέσα σε αυτό τον χρόνο είναι αδύνατο να μεταδοθούν στα παιδιά βασικές γνώσεις, αν υπολογίσουμε τον αριθμό των ωρών που χάνονται για όλες τις εξωδιδακτικές ασχολίες).
*Την επίδοση των διδασκόντων επηρεάζουν και άλλοι παράγοντες που χωρίς να είναι ιδιαίτερα γνωστοί δημιουργούν αρκετά προβλήματα. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καθηγητών που είναι "στη διάθεση" της υπηρεσίας και κάθε χρόνο τοποθετούνται σε διαφορετικά σχολεία ανάλογα με τις ανάγκες. Αυτό επηρεάζει την απόδοση τους γιατί δεν μπορούν να κάνουν κινήσεις εκπαιδευτικής επένδυσης. Εγώ για παράδειγμα είμαι τρία χρόνια στο ίδιο σχολείο και φέτος βλέπω σημαντικά αποτελέσματα που βασίζονται σε έναν συγκεκριμένο προγραμματισμό. Αυτό δεν θα μπορούσα με τίποτα να το πετύχω αν άλλαζα σχολείο κάθε χρόνο. Επίσης αυτό δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στους καθηγητές συγκεκριμένων επαρχιακών νομών. Για παράδειγμα στην Κορινθία κάποιος που είναι "στη διάθεση" μπορεί να βρεθεί από τους Αγίους Θεοδώρους μέχρι τη Γκούρα. Αυτό καθιστά ιδιαίτερα προβληματικό οποιονδήποτε προγραμματισμό (από οικογενειακό μέχρι στέγασης). Για παράδειγμα, κάποιος που δουλεύει στους Αγίους Θεοδώρους, μπορεί να πηγαινοέρχεται καθημερινά από Αθήνα, αν όμως μειωθεί το δυναμικό του σχολείου και δεν συμπληρώνει το ωράριο του θα πρέπει να το συμπληρώσει κάπου αλλού από μακριά ως πολύ μακριά. Άρα είναι στο συμφέρον του να μη μένουν μαθητές στο σχολείο του και πάνε στο ΕΠΑΛ, γιατί παίζει να τον τρέχουν. Εγώ προσωπικά δεν σκέφτομαι έτσι (αλλά τελείως αντίθετα), αλλά κατανοώ τους συναδέλφους που το κάνουν. Τι να πεις για παράδειγμα σε συγκεκριμένη συνάδελφο που δίδασκε φέτος σε 6 (ΕΞΙ!) σχολεία σε όλο το νόμο, ενώ πηγαινοερχόταν καθημερινά από Αθήνα γιατί εκεί ήταν η οικογένεια της; Με τι κουράγιο αυτή να κάνει τις απαραίτητες συγκρούσεις που χρειάζονται με όλους, για να κάνει τη δουλειά της; Το ξαναλέω, μάθηση χωρίς σύγκρουση δεν γίνεται. Εγώ είμαι 5 χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση και ακόμα έχω κουράγια να συγκρούομαι συνεχώς, αλλά αυτό εννοείται πως με επηρεάζει και δεν έχω ιδέα το τι θα μπορώ να κάνω σε μερικά χρόνια ή το πόσο θα μου έχει τσακίσει το νευρικό σύστημα η άποψη μου για το πως πρέπει να λειτουργεί ένα σχολείο.
*Γυρνάμε στο νέο σύστημα προαγωγής των μαθητών στο λύκειο. Ας αφήσουμε λίγο την "τράπεζα θεμάτων" γιατί αυτή στην πραγματικότητα δεν έπαιξε τόσο μεγάλο ρόλο, όσο η αλλαγή στον τρόπο προαγωγής. Στην Α λυκείου, στα μαθήματα που σας έγραψα παραπάνω, έβαλαν στον υπολογισμό του μέσου όρου και την Φυσική Αγωγή (άλλο ένα 20ρι δηλαδή) και αύξησαν τον μέσο όρο προβιβασμού από 9,5 σε 10. Πλέον αν κάποιος δεν πιάνει 10 μέσο όρο, μένει απευθείας στην ίδια τάξη. Αλλά αυτό καταλαβαίνετε ότι απλά δεν γίνεται. Δεν σας κάνω πλάκα, είδα περιπτώσεις αναλφάβητων (χωρίς να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση δηλαδή, το τονίζω) στην Α λυκείου να πιάνουν το 10. Το πως έφτασαν εκεί είναι άλλο θέμα. Η μεγάλη αλλαγή είναι ότι το υπουργείο είπε στην αρχή της χρονιάς "αν κάποιος μαθητής περνά με το μέσο όρο, αλλά δεν έχει βαθμό τουλάχιστο 10 στα μαθήματα της γλώσσας και των μαθηματικών και 8 σε όλα τα άλλα, να εξετάζεται το Σεπτέμβρη σε όσα υστερεί". Αν μείνουμε εκεί εγώ συμφωνώ απόλυτα, όχι γιατί είμαι ο δρεπάνης που θέλουν να κοπούν τα παιδιά, αλλά επειδή γνωρίζοντας την σημερινή κατάσταση στα σχολεία, και το πόσο βοηθούν οι καθηγητές στη βαθμολογία, δηλώνω ότι αν κάποιο παιδί δεν τα καταφέρνει να προαχθεί με αυτούς τους όρους, καλό είναι να στραφεί προς την τεχνική εκπαίδευση, η οποία εννοείται ότι θέλει πλήρη αναδιοργάνωση. Η τεχνική εκπαίδευση κανονικά θα έπρεπε να είναι ένα βασικό κομμάτι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διότι μπορεί να δώσει βασικές γνώσεις στους μαθητές, σε συνδυασμό με τις ειδικές τεχνικές που θα τους οδηγήσουν στην απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Δυστυχώς, η τεχνική εκπαίδευση στη χώρα είναι τελείως υποβαθμισμένη, και τα τεχνικά λύκεια (ΕΠΑΛ) πολλές φορές απλά καταντούν πάρκινγκ εφήβων με μαθησιακά και κοινωνικά προβλήματα για 3 χρόνια, μέχρι να τους δοθεί χαριστικά ένα απολυτήριο χωρίς κανένα αντίκρυσμα.
* Σειρά έχει το πως το υπουργείο κατάφερε να καταστρέψει αυτή τη χρονιά με τις ανοργάνωτες, σπασμωδικές και τελικά αστείες κινήσεις του κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Παράλληλα με την αλλαγή στον τρόπο προαγωγής, είπαν ότι στις τελικές εξετάσεις τα μισά θέματα θα τα βάλει ο διδάσκοντας καθηγητής και τα μισά το υπουργείο. Και πάμε τώρα στο πρακτικό κομμάτι. Μέχρι τώρα σε κάθε μάθημα το υπουργείο όριζε μια διδακτέα ύλη η οποία δεν ήταν υποχρεωτικό να καλυφθεί όλη, αλλά τουλάχιστο η μισή, ενώ αν κάποιος την έβγαζε όλη τον υποχρέωναν στις τελικές εξετάσεις να ορίσει ως εξεταστέα το 50-75% αυτής. Με το που άκουσα εγώ για την τράπεζα θεμάτων κάνω ερώτηση στον σύμβουλο της ειδικότητας σε συνάντηση που είχαμε όλοι οι καθηγητές του νομού. "Αφού το 25% της ύλης που βγάζω έξω, το επιλέγω εγώ, πως το υπουργείο θα ξέρει τι έχω επιλέξει ώστε να μου στείλει θέματα με βάση αυτό;" Η απάντηση ήταν ότι δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει, αλλά να είμαστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο δυνατό σενάριο, δηλαδή η εξεταστέα ύλη να είναι όλη η διδακτέα. Κάνω λοιπόν δεύτερη ερώτηση "Σε σχολεία που υπάρχουν ελλείψεις καθηγητών (π.χ. στο δικό μου ο Φυσικός ήρθε Νοέμβρη και η Βιολόγος Δεκέμβρη!) πως θα καλυφθεί η ύλη όταν δεν θα γίνουν οι απαιτούμενες ώρες διδασκαλίας;" Πάλι καμιά επίσημη απάντηση, αλλά ανεπίσημα ήταν "βρείτε ένα τρόπο να τη βγάλετε". Πρακτικά δηλαδή σε πάρα πολλά σχολεία η ύλη βγήκε από βιαστικά ως τελείως προσχηματικά. Βλέποντας αυτό το χάλι, στη διάρκεια της χρονιάς το υπουργείο αποφασίζει να μειώσει την ύλη σε κάποια μαθήματα, που όμως σε κάποιες περιπτώσεις αφορούσαν κομμάτια που ήδη είχαν διδαχθεί. Μετά ρωτούσαμε πότε θα είναι έτοιμη αυτή η "τράπεζα θεμάτων" για να δούμε το ύφος τους και να προετοιμάσουμε κατάλληλα τα παιδιά, αλλά αυτή αργούσε να γίνει. Πέρασε το Πάσχα και ακόμα δεν είχαμε δει τίποτα. Προσπαθούσε πρακτικά το υπουργείο να τη φτιάξει τελευταία στιγμή (πιθανό για να μπορεί να απορροφήσει τα λεφτά του ΕΣΠΑ που είχαν εγκριθεί γι' αυτή). Τονίζω ότι μέσα στη διάρκεια της χρονιάς οι σύμβουλοι των ειδικοτήτων πρακτικά δεν είχαν ουσιαστική ενημέρωση και ο καθένας έλεγε ότι ήθελε (π.χ. άλλος συμβούλευε να γίνεται η διδασκαλία χαλαρά γιατί με τίποτα δεν είναι δυνατό να προλάβει το υπουργείο να εφαρμόσει αυτά που λέει, και άλλος έλεγε να τρέχουμε πανικόβλητοι για να καλύψουμε κάθε μικρή λεπτομέρεια). Τελικά όταν ανακοινώθηκε επίσημα ότι η εξεταστέα ύλη θα είναι όλη η (θεωρητικά) διδακτέα, βρέθηκαν καθηγητές και μαθητές να μην ξέρουν τι να πρωτοκαλύψουν. Στο σχολείο πρωτοστάτησα σε ομηρικές μάχες με τη διεύθυνση για τις ώρες που χάνονται για τις εξωδιδακτικές δραστηριότητες (οι οποίες δίνουν πολλούς πόντους στην αξιολόγηση των διευθυντών), οι οποίες μείωναν δραματικά τον διαθέσιμο χρόνο για τη σωστή προετοιμασία των μαθητών (ειδικά λόγω των ελλείψεων των καθηγητών που σας ανάφερα πριν). Τελικά άκουσα ατάκες του στυλ "δεν θα μου κάνεις το σχολείο μου φροντιστήριο" μεταξύ άλλων, δέχτηκα απειλές, βρήκα ελάχιστη συμπαράσταση και τελικά βρέθηκα να φωνάζω σαν τον τρελό του χωριού απλά καταφέρνοντας να γίνω γραφικός.
*Ανακοινώνονται τα θέματα που θα υπάρχουν στην τράπεζα θεμάτων, τρεις μέρες πριν την έναρξη των εξετάσεων (ενώ λίγες μέρες πριν κάποιοι σύμβουλοι μας έλεγαν ότι δεν θα ανακοινωθούν καθόλου). Πανικός στα φροντιστήρια να προλάβουν να καλύψουν ότι μπορούν. Πανικός και σε εμάς που προσπαθούσαμε να εξετάσουμε όλα τα θέματα, για να δούμε αν έχουμε προετοιμάσει κατάλληλα στα παιδιά. Στο μάθημα μου (χημεία) βρήκαμε και θέματα που για να απαντηθούν χρειάζονταν δεδομένα που τα παιδιά δεν έπρεπε να έχουν απομνημονεύσει, αλλά ευτυχώς ήρθε οδηγία (τελευταία στιγμή φυσικά) που έλεγε ότι αν κληρωθεί κάποιο από αυτά τα θέματα, να δίνουμε τα δεδομένα αυτά στα παιδιά εμείς.
* Τελικά γίνονται οι εξετάσεις. Πολλοί καθηγητές επειδή ήξεραν το τι θα γίνει πρακτικά έδωσαν στους μαθητές τα μισά θέματα (τα δικά τους), ενώ άλλοι στη διάρκεια των διευκρινήσεων έδιναν τις απαντήσεις των θεμάτων που κληρώθηκαν. Κάποιοι άλλοι πήγαν με το "σταυρό στο χέρι" και ακολούθησαν τη νόμιμη διαδικασία. Παρωδία εξετάσεων δηλαδή. Αυτό όμως γινόταν πάντα στα σχολεία και δεν καθόρισε την βαθμολογία των μαθητών. Με "τράπεζα θεμάτων" ή χωρίς, πάντα ο καθηγητής, αν θέλει μπορεί να παρέμβει στην εξέταση. Άρχισαν να βγαίνουν τα πρώτα αποτελέσματα και το υπουργείο συνειδητοποιεί ότι μένουν πολλά παιδιά και θα υπάρξουν αντιδράσεις. Κάνω μια παρένθεση εδώ, για να πω ότι φέτος υποχρεώθηκαν όλα τα σχολεία να κάνουν όλες τις γραφειοκρατικές δουλειές τους μέσω ενός νέου ηλεκτρονικού συστήματος (το περιβόητο myschool) που συνδέει online, το υπουργείο με κάθε σχολείο ώστε να γνωρίζει τα πάντα για κάθε καθηγητή και μαθητή. Γι' αυτό το σύστημα σίγουρα σπαταλήθηκε ένα σημαντικότατο ποσό, αλλά στην διάρκεια των εξετάσεων (όταν όλα τα σχολεία το χρησιμοποιούσαν ταυτόχρονα για να περάσουν τις βαθμολογίες των εξετάσεων), αυτό κατέρρευσε με αποτέλεσμα να μη μπορεί να γίνει δουλειά. Σε άλλα σχολεία η δουλειά έγινε βράδυ και από το σπίτι κάποιων καθηγητών, σε άλλα σχολεία όλοι οι καθηγητές πήγαν και το απόγευμα, και σε άλλα περίμεναν μετά το μεσημέρι μέχρι να αποσυμφορηθεί το σύστημα για να κάνουν τη δουλειά τους. Μαγική οργάνωση δηλαδή... Αφού περάστηκαν οι βαθμοί, και άρχισαν να βγαίνουν τα πρώτα αποτελέσματα έρχεται διαταγή από το υπουργείο να τα ξαναβγάλουμε. Είπαν "αντί σε κάθε κλάδο του μαθήματος των φυσικών επιστημών να χρειάζεται ο μαθητής βαθμολογία 8, να χρειάζεται ο μέσος όρος των τριών μαθημάτων να είναι 8. Δηλαδή αν κάποιος είχε 6 χημεία, 6 φυσική και 12 βιολογία, περνούσε. Ξαναβγάζουμε τα αποτελέσματα, ενώ παράλληλα το υπουργείο διαρρέει στον τύπο, ότι η σχολική αποτυχία βασίζεται "σε λάθος αλγόριθμο διόρθωσης των γραπτών από τους καθηγητές". Τι σημαίνει "αλγόριθμος διόρθωσης"; Κανείς δεν ξέρει και κανείς δεν κατάλαβε. Όμως ο μέσος θεατής των ειδήσεων κατάλαβε, ότι κάτι κακό έκαναν οι καθηγητές που διορθώνουν τα γραπτά και έκοψαν τα παιδιά. Δεν κάνω πλάκα, ήρθε κόσμος και μας επιτέθηκε γιατί διορθώνουμε τα γραπτά με "λάθος αλγόριθμο"! Πάλι όμως έμεναν αρκετά. Νέα διαταγή του υπουργείου, την τελευταία μέρα του σχολικού έτους (4 Ιουλίου!). "Και στα μαθήματα της γλώσσας και των μαθηματικών, δεν χρειάζεται ο μαθητής να έχει 10 στο κάθε ένα μάθημα ξεχωριστά, αλλά αρκεί ο μέσος όρος τους να είναι 10". Πάλι βγάλαμε νέα αποτελέσματα τελευταία στιγμή, μειώνοντας τελικά σημαντικά τον αριθμό των μεταξεταστέων μαθητών. Παράλληλα, επειδή πολλά σχολεία είχαν προβλέψει την κατάσταση υπήρχε άτυπη εντολή στους καθηγητές, για υψηλές βαθμολογίες στα τετράμηνα και χαλαρή διόρθωση των γραπτών. Πάλι όμως ένα ποσοστό 20-30% των μαθητών της Α λυκείου θα εξεταστεί τον Σεπτέμβρη. Τουλάχιστο τα μισά παιδιά από αυτά είναι πρακτικά αναλφάβητα. Είναι κλασικό παράδειγμα που κάνω συνεχώς, αλλά ισχύει. Αν βάλουμε όλα τα παιδιά που παίρνουν απολυτήριο λυκείου να κάνουν μια διαίρεση ή να υπολογίσουν έναν ποσοστό, ή να γράψουν μία πρόταση χωρίς ορθογραφικά λάθη θα είναι εντυπωσιακά υψηλό το ποσοστό των μαθητών που δεν θα τα καταφέρουν. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
*Έλεγα να γράψω κάποιες λεπτομέρειες και για τις πανελλήνιες εξετάσεις, αλλά δεν θα σας κουράσω άλλο. Απλά θα δηλώσω την άποψη μου. Θέλω να ΜΗΝ μετράει καθόλου η βαθμολογία στις τρεις τάξεις του λυκείου στην είσοδο στα πανεπιστήμια, γιατί βασίζεται σε υποκειμενικά κριτήρια. Θέλω τα πανεπιστήμια να καθορίζουν μόνα τους, και τον αριθμό των εισακτέων και τον τρόπο εισαγωγής τους (για παράδειγμα εξέταση σε συγκεκριμένα μαθήματα, προσωπική συνέντευξη, προπαρασκευαστικά μαθήματα ή ότι άλλο θέλουν αυτά). Αυτή τη στιγμή η διαδικασία διεξαγωγής των πανελλήνιων εξετάσεων, είναι από τα λίγα πράγματα που λειτουργούν σωστά, αξιόπιστα και βάση προγράμματος. Το πρόβλημα πολλές φορές όμως βασίζεται στην επιλογή των θεμάτων των εξετάσεων. Με τις σημερινές πανελλήνιες ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ να περάσει μαθητής που δεν έχει δουλέψει και δεν έχει συγκεκριμένες δυνατότητες, δυστυχώς όμως ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ μαθητές που και δούλεψαν και δυνατότητες έχουν το σύστημα τους πετά έξω για πολλούς λόγους που θέλουν ιδιαίτερη ανάλυση.
*Τέλος όσοι παρακολουθείτε τε ΜΜΕ γύρω από τα εκπαιδευτικά θέματα, θα ακούτε δύο απόψεις. Αυτή κάποιων που θέλουν τα πράγματα να μείνουν ακριβώς όπως είναι, γιατί προφανώς τους βολεύει και τους αρέσει αυτό που κυριαρχεί, και αυτή ενός ανοργάνωτου και ανίκανου υπουργείου, που κάνει αλλαγές χωρίς κανένα νόημα και πλάνο, για να τις πάρει πίσω μετά από λίγο καιρό απαξιώνοντας συνεχώς τις ικανότητες και την δουλειά των εργαζομένων του. Ως άνθρωπος που με ενδιαφέρει η εκπαίδευση, βλέπω ελάχιστο κόσμο να ασχολείται πραγματικά με το πως θα γίνει αυτή καλύτερη. Γι' αυτό δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για το μέλλον. Γι' αυτό λέω πως δεν υπάρχει ελπίδα συνολική, αλλά μόνο για κάποιους. Αλλά τώρα που μπήκα στον χορό δεν γίνεται να βγω. Μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω, πλέον ξέρω ότι το κάνω αρκετά καλά και ελπίζω να αντέξω ψυχολογικά και σωματικά να συγκρούομαι συνεχώς για να πετύχω αυτό που θέλω. Το οποίο ίσως να είναι και λάθος, αλλά μέχρι τώρα κανείς δεν έχει έρθει με επιχειρήματα να μου αποδείξει ότι η δικιά του άποψη για την εκπαίδευση είναι καλύτερη από τη δικιά μου, απλά εκμεταλλεύεται την θέση ή την δύναμη του για να επιβάλει αυτό που θέλει. Τελικά τα καταφέρνει, αλλά μπορώ να παραμυθιάζω τον εαυτό μου, ότι κάτι πέτυχα. Ευτυχώς έχω πολλούς τρόπους αποσυμπίεσης που βοηθούν. Και φυσικά το βλογ είναι ένας από αυτούς.
Καλό τέτοιο, καλές βουτιές, και να προσέχετε τις τσούχτρες (όλων των ειδών).
